論 lán lâng 放 bē 離 ê 中華價值 hâm Tâi 文 póe bē 清 ê kiù-kat

我來指 chi̍t 例。比論 chit-má chi̍t kóa 網路節目 teh chò。 去 tàm tī 路邊、the̍h 中文報紙(m̄ 是 the̍h Tâi 文、受伊訪問 ê lâng 也無的確 ē 曉 Tâi 語)叫 lâng tio̍h 讀 Tâi 語音 teh 做出頭、講 án-ne teh 「重視 Tâi 語」。Che kan-na 重 chi̍t ê 形式 ê「重視」tiō 是中華民國民 ê 作風。Lán ê 社會通講差不多占 9 成是 chit 号 lâng。

Iáu koh chi̍t 欵是 ē 曉白話字、Tâi 語講 bē 好 sè。Chi̍t ê 頭 khak kan-na teh siūⁿ beh sak 白話字。Tâi 語 án-chóaⁿ 講 soah 也 bē 曉通要緊。雖然推 sak Tâi 文 ê 事工是不止 á 要緊、m̄ kú nā 是頭殼 siūⁿ bô 眞、sa ·le、 tiō beh hut ·lòe, án-ne ·lâi 是有 chi̍t 項 ê bái。Bái tī 顧 chhùi bô 顧身。顧尾無顧頭。Bô hit ê 話語是 beh án-chóaⁿ 來寫有字?照 lán 知、lâng tio̍h 先有話 teh 講、了後 chiah beh kā 寫做字。

羅馬字也 bē 使用凖 ·ê 來凖做 Tâi 語。Chiàng 時眞 chē「羅馬字 Tâi 文」teh phah。Lán kā 看、to lóng 是中文落去彎拗 Tâi 音 ê m̄ 成中文。

Sím-mih 号做 m̄ 成中文?

Chia tiō 做例來坼明。Chhin chhiūⁿ「chah tio̍h 便當*」.「騎 tio̍h kha 踏車*」。 Che 是中文理路。『帶著便當』.『騎著腳踏車』。Kài sêng Tâi 語、m̄ koh Tâi 語 m̄ 是 án-ne teh 講。 Lán Tâi 語自來是講「便當 chah teh」.「kha 踏車騎 teh」。Án-ne chiah 有正確。Lán ê 話 nā bô iáⁿ 有 án ne teh 講、 字 án-chóaⁿ 寫 lóng 是 bô iáⁿ ê。Chit 項 lán chit chūn soah 看做眞四常。Chit lō 風氣實在有 kàu 害 koh 有 kàu bái ê bái。

Lán tio̍h koh siūⁿ chi̍t 項。Lán ê Tâi 語 ē 使 phah 做漢字來記認。也通 phah 做羅馬字、実実 Tâi 語 beh 做記認也 bô 的確絕對 tio̍h kā i 寫做羅馬字 chiah ē 用得。

話 bô iáⁿ、字 án-chóaⁿ 寫 lóng bô iáⁿ:

  • Tâi-oân 字:
    • 携着便當* / chah tio̍h piān-tong*
    • 騎着脚踏車* / khiâ tio̍h kha-ta̍h-chhia*
  • 中華字:
    • 紮著便當* / tsah tio̍h piān-tong*
    • 騎著腳踏車* / khiâ tio̍h kha-ta̍h-tshia*

話有 iáⁿ、chham 字有 iáⁿ 也 bô、bô tī-tāi:

  • Tâi-oân 字:
    • 便當携塊 / piān-tong chah teh
    • 脚踏車騎塊 / kha-ta̍h-chhia khiâ teh
  • 中華字:
    • 便當紮咧 / piān-tong tsah leh
    • 腳踏車騎咧 / kha-ta̍h-tshia khiâ leh

当然音字 kap 形字 saⁿ 比 phēng 也有長有短, m̄ koh chit ê 長短 chham lán ê Tâi 語 ê 句法是 bô kâng 條 tāi-chì。Lán 愛 ē 記得話 kap 字 bô 絕對 ê 關係 tī-teh。Chit chi̍t nn̄g 點請逐家 tio̍h koh kā siūⁿ hō͘ 眞. siūⁿ hō͘ 明白 chiah ē 好 sè.

Lán chit chūn ê lâng soah khah chē lóng lia̍h 顛倒頭 teh siūⁿ。Lâng 話 bô teh 要緊、綿綿愛 beh lia̍h 音字 á 是形字(圖)lia̍h 對來比 phēng。比論講、音字(羅馬字)phēng 形字快學又 koh khah 活骨。也 khah 有才調 khip kuh 外國智識。話講 án-ne 正確是正確。Tio̍h to teh bóng tio̍h。總是 nā chún Tâi-oân lâng lia̍h án-ne siūⁿ 是 bô chiâu tio̍h 、也 bô chiâu 正確。

Tâi 語 tī 中植時代自來通講是 siōng kài 有力 ê 政治頭旗 kap ma-khuh 。也是 Tâi-oân lâng 對敵中殖政府 ê 法寶。Chiàng 時 lán soah lóng hō͘ 中語思想 ê 價值觀縛数 tī-teh、頭殼往往 tio̍h teh siūⁿ Tâi 語有 tàng 建國(「bô 竹殼」)。 M̄ kú 心肝 lóng 数 siūⁿ beh 偷食步 beh cháⁿ 近路、soah pìⁿ 愛 beh 改造中華民國。而且羅馬字(音字) ê 理路 chit-má sòa 也 hō͘ chi̍t kóa 華獨仔 kā sa 去 oaiⁿ-choāiⁿ gām siūⁿ 做羅馬字有大利益。假使通 kā 中文羅馬化(bô Tâi 語)通好助贊 lán 來通做 koh khah 好 ê 中華國民!?Chit nn̄g phâng lâng 實在使 lâng bô 罪可語。食 lâng 有 kàu kàu ê kàu。

中華民國 m̄ 是 lán ê 國。Bô 論 lán án-chóaⁿ-iūⁿ 死 chèⁿ、chi̍t 枝 chhùi 外 m̄ ài 輸。Lán 到今 to 也 iáu 是被殖民 ê 奴才 niā。

史觀 kap 地位 tāi-seng tio̍h lia̍h hō͘ 四正、頭殼腕理路 chiah ē 明朗。Lán 有語 chiah 有字。Lán beh 論理路論 hō͘ i 有理 koh 有路、了後 chiah 通論技術 kap 智識(thut華)。Tâi-oân lâng 未來 chiah 行有路 ·la。

注:Im-jī = Im-sò͘-jī

15 Likes

Chit ê hiān-siōng góa khòaⁿ kan-na "Hàn-jī thâu-khak" ê chiah ū. Teh khòaⁿ "jī ū ì-gī", tong-jiân jī ū gōa iàu-kín. Só͘-í góa mā tiāⁿ tiāⁿ teh kóng "Hàn-jī bô ì-gī" tiō sī chit ê ì-sù. Lí siá liáu ke khah súi.

2 Likes

Lí chìn chêng phah hit tè Hàn jī ê phiⁿ-á, tō kóng liáu kài bêng pe̍k ah.
To m̄ chai iáⁿ lâng teh khòaⁿ sī khòaⁿ ē hiáu tit, á bē?

2 Likes