Chit 篇是我去尋 Normandy ê 資料 ê 時 tú 好看着 ê、感覺着是歐洲版 ê 周處除三害。
原文 tī chia
我台語無 hiah-nī 好、有一 kóa 詞是去字典尋 ê、實在不知 kám 好無。
Nā 汝有 khah 好 ê 講法、歡迎留話。
漢羅
古早有一位 Normandy 公爵夫人因爲無後生 chiok 煩惱 ê。伊對去 bōe 允伊 ê 望 ê 上帝 hit 平是 chiok siān ah、soah 去尋魔鬼、自 án-ne 伊 ê 望着成 ah。
伊 hit-ê 後生、kài 成一 chiah 害蟲。自伊做紅嬰仔開始、着 kā 伊 ê 奶母咬、koh kā 伊頭毛 giú-tiāu；做囝仔 ê 時、伊提刀仔 kā 伊 ê 先生 tuh；到伊二十歲 ê 時、伊着做賊仔 ê 頭。人 kai 號做騎士、ǹg 望伊會凍去掉伊 hit 欵惡毒 ê 性、不 koh 伊 ê 性地是愈來愈 bái。無人 tī 力量 a̍h-sī 膽量上通贏過伊、tī 一場比武 ê 時、伊 kā 30 ê 人摔死 a̍h-sī thâi--sí、了後着四界 sô。尾了、伊返來伊生炭 ê 所在、koh leh 耍伊 ê 自細漢開始 ê chhit-thô、強盜．搶奪．火燒厝．thâi 人．強姦。有一工、伊 kā 一間修道院內底 ê 姑娘 ê 頷頸仔 lóng 切 tiāu 了後、伊想着因老母、soah 開始尋因母。無 gōa 久、因 tau ê 傭僕見着伊、馬上着四界 soan 了了、無一 ê lâu 落來 kai 問講伊對 tó 位返來 ê a̍h-sī 伊 ài 省。Robert 頭一擺發現講、伊 ê 同類是 gōa 驚伊、着 ánne 伊着清醒了解伊 hit 欵像野獸 ê 惡形、心情艱苦 bōe 輸 hō͘ 反悔 ê 長牙層入心。是 án-chóaⁿ 伊 khah 惡毒別人？是 án-chóaⁿ 伊生做 chit 形？是 siáng hō͘ 伊變做 án-ne ê？Chit 欵想法着 ánne 迫伊 kā 秘密掀。伊馬上去尋因母、用劍 kai 威脅、定着 ài kā 伊真正 ê 出生講出來。知影伊出生 ê 事實了後、伊感覺驚惶、見誚、koh 有罪過。不 koh 伊粗勇 ê 性無弱去、伊 mā 不 bat 切心去。透過一擺偉大勝利艱苦贖罪 ê 希望、催 ân koh 鼓舞伊驕傲 ê 心。Án-ne 伊着通學着 án-chóaⁿ 征服地獄、過白 katī、ah-soah hit-ê 創造伊來破害世界 ê 惡魔 ê 計畫。伊 liam-mi 着走到羅馬城、跪 tī 教皇 ê 脚邊、對神聖 ê 隱者認罪、受上嚴 ê 苦行、咒咀講、nā 不是對狗仔嘴內底搶過來 ê 肉伊是 boaih 食 ê。伊二擺做一 ê 某乜人、替皇帝 kā 包圍羅馬城 ê Saracens 人打走、爲着基督拍拼得勝。到頭、伊 hông 人認出來 ah、不 koh 伊切氣所有 ê 降詔 kah 榮顯、不管是皇帝 ê 王冠 a̍h-sī 君主 ê chău 子、伊隨隱者 tòa tī 荒埔、過身 ê 時受着眾人 kap 上帝 ê 祝福、成做聖人。
Tī 別 ê 版本內、伊最後 kap 水 tang-tang koh 愛伊 ê 公主結婚。
POJ
Kó͘-chá ū chi̍t-ūi Normandy kong-chiok hu-jîn in-ūi bô hāu-seⁿ chiok hoân-ló--ê. I tùi khì bōe ún i ê bāng ê Siōng-tè hit-pêng sī chiok siān--ah, soah khì chhōe mô͘-kúi, chū-án-ne i ê bāng tio̍h sêng--ah.
I hit-ê hāu-seⁿ, kài sêng chit-chiah hāi-thâng. Chū i chò âng-eⁿ-á khai-sí, tio̍h kā i ê leng-bú kā, koh kā i thâu-mo͘ giú-tiāu; chò gín-á ê sî, i the̍h to-á kā i ê sian-seⁿ tuh; kàu i jī-cha̍p hòe ê sî, i tio̍h chò chha̍t-á ê thâu. Lâng kai hō-chò khî-sū, ǹg-bāng i ē-tàng khì-tiāu i hit-khoán ok-to̍k ê sèng, m̄-koh i ê sèng-tē sī jú lâi jú bái. Bô-lâng tī le̍k-liōng a̍h-sī tám-liōng siōng thang iâⁿ-kòe i, tī chi̍t-tiûⁿ pí-bú ê sî, i kā 30 ê lâng siak--sí a̍h-sī thâi--sí, liáu-āu tio̍h sì-kè sô. Bóe-liáu, i tńg--lâi i seⁿ-thòaⁿ ê só͘-chai, koh leh sńg i chū sè-hàn khai-sí ê chhit-thô, kiông-tō, chhiúⁿ-toat, hóe-sio-chhù, thâi-lâng, kiông-kan. Ū chi̍t-kang, i kā chi̍t-keng siu-tō-īⁿ lāi-té ê ko͘-niû ê ām-kún-á lóng chhiat-tiāu liáu-āu, i siūⁿ-tio̍h in lāu-bú, soah khai-sí chhōe in bú. Bô gōa kú, in-tau--ê iông-po̍k kìⁿ-tio̍h i, má-siōng tio̍h sì-kè soan-liáu-liáu, bô chi̍t-ê lâu--lo̍h--lâi kai mn̄g kóng i ùi tó-ūi tńg--lâi--ê a̍h-sī i ài siáⁿ. Robert thâu-chi̍t-pái hoat-hiān kóng, i ê siâng-lūi sī gōa kiaⁿ i, tio̍h án-ne i tio̍h chheng-chhíⁿ liáu-kái i hit-khoán chhiūⁿ iá-siù--ê ok-hêng, sim-chêng kan-khó͘ bōe-su hō͘ hoán-hóe ê tn̂g-gê chân-ji̍p-sī-m̄. Sī-án-chóaⁿ i khah ok-to̍k pa̍t-lâng? Sī-án-chóaⁿ i seⁿ-chò chit-hêng? Sī siáng hō͘ i pìⁿ-chò án-ne--ê? Chit-khoán siūⁿ-hoat tio̍h án-ne kā pek i kā pì-bi̍t hian. I má-siōng khì chhōe in bú, iōng kiàm kai ui-hia̍p, tiāⁿ-tio̍h ài kā i chin-chiàⁿ ê chhut-seⁿ kóng--chhut--lâi. I chai-iáⁿ i chhut-seⁿ--ê sū-si̍t liáu-āu, i kám-kak kiaⁿ-hiông, kiàn-siàu, koh ū chōe-kè. M̄-koh i chho͘-ióng--ê sèng bô jio̍k--khì, i mā m̄-bat chheh-sim--khì. Thàu-kòe chi̍t-pái úi-tāi sèng-lī kan-khó͘ sio̍k-chōe ê hi-bāng, chhui-ân koh kó͘-bú i kiau-ngō͘--ê sim. Án-ne i tio̍h thang o̍h-tio̍h án-chóaⁿ cheng-ho̍k tē-ge̍k, kè-pe̍h ka-tī, ah-soah hit-ê chhòng-chō i lâi phò-hāi sè-kài--ê ok-mô͘--ê kè-ōe. I liam-mi tio̍h cháu-kàu Lô-má siâⁿ, kūi-tī kàu-hông ê kha-piⁿ, tùi sîn-sèng--ê ún-chiá jīn-chōe, siū siōng-giâm--ê khó͘-hēng, chiù-chōa kóng nā m̄-sī ùi káu-á chhùi-lāi chhiúⁿ--kòe--lâi ê bah i sī boaih chia̍h--ê. I nn̄g-pái chò chi̍t-ê bó͘-mih-lâng. thè hông-tè kā pau-ûi Lô-má siâⁿ ê Saracen jîn phah-cháu, ūi-tio̍h ki-tok phah-piàⁿ tit-sèng. Kàu-thâu, i hông jīn--chhut--lâi ah, m̄-koh i chhiat-khì só͘-ū--ê kàng-chiàu kah êng-hián, m̄-koán sī hông-tè--ê ông-koan a̍h-sī kun-chú--ê chău-kiáⁿ, i sûi ún-chiá tòa-tī hong-po͘, kòe-sin ê sî siū-tio̍h chèng-lâng kap siōng-tè--ê chiok-hok, chiâⁿ-chò sèng-jîn.
Tī pa̍t--ê pán-pún lāi, i chòe-āu kap súi-tang-tang koh ài i ê kong-chú kiat-hun.
詞
- 姑娘
- 傭僕
- 同類
- 層（入心）
- 掀
- 切心
- 催 ân
- 過白
- 隱者
- 認罪 尼希米記 9:3：因徛佇因的所在，用彼日的時間四份一讀耶和華──因的上帝律法的冊，閣用時間的四份一認罪，敬拜耶和華──因的上帝。
- 切氣
- 降詔
- 榮顯
歷史背景
汝可能 bat 聽過英國皇室是對 Normandy 來、不 koh 汝 kám 知影因祖先是做省 ê？海賊。
Hit 時 chūn、偉大 ê Charlemagne 過身了無 gōa 久、北歐 ê 番仔着隨來四界搶、tī 英格蘭號做 Viking、tī Franks 號做 Normanz 着是「北方人」。
Charlemagne 一 ê bōe 曉打 ê 子孫、戇直王 Charles (Charles the Simple) kā 北方 ê 土地送 hō͘ 番仔頭目 Rollo ǹg 望伊通對付海賊 kap 伊其他 ê 敵人。後來、chit 片土地着號做 Normandy、着是北方人 ê 地。
Rollo ê 子孫威廉二世藉話英格蘭 ê tú 過身 ê 國王 Edward 以早允伊通繼承伊 ê 位、入主英格蘭、號做威廉一世。（是 án-chóaⁿ 頭前講二世？因爲對公爵來講伊是第二 ê 威廉、對英格蘭國王來講伊是頭一 ê 威廉）
因 chit 馬 tòa ê Windsor 城堡、hit-ê 位、着是威廉一世選 ê。
Chit-ê 故事在我看、着是 Norman 人 ta̍uh-ta̍uh 仔接受耶穌教、透過 Crusader 認罪改過 ê 故事。