Kàu-hōe Kong-pò ê Pha̍k-fà-sṳ̀

Chêng chi̍t chām-á leh tha̍k Tâi-oân Kàu-hōe Kong-pò ê sî-chūn, hoat-hiān-tio̍h Kóng-tung-chhu̍k Thong-sìn chit ê choan-lân, bīn-téng leh siá kóng Tâi-oân Kheh-chng kàu-hōe ê hoat-tián kap le̍k-sú, iáu-koh ū chi̍t kóa Kheh-ka Ki-tok-tô͘ ê siāu-kài, tong-jiân hoai ke-kiám mā ū chi̍t kóa kò-jîn ê koan-tiám kap phêng-lūn. I tùi 1933 nî 6--goe̍h (Tē-579 kî) kàu 1936 nî sì--goe̍h (Tē-613 kî) lóng-chóng khan-chhut 26 phiⁿ, chha-put-to kan-na 34 kó goe̍h nā-tiāⁿ.

M̄ koh góa hoat-hiān kóng, bīn-téng só͘ siá--ê chham lán chit-kú leh ēng ê Pha̍k-fà-sṳ̀ ū bōe chió ê chha-piat.

Thâu-khí-seng sī siaⁿ-tiāu, lán chit-kú ê Pha̍k-fà-sṳ̀ hó siá Kóng-tûng-chhu̍k Thûng-sin, kap lán Pe̍h-ōe-jī tiâu-hû ū saⁿ-sâng ê só͘-chai tī tiāu-hêng (tone type, che gō͘ jī hun-piat sī tha̍k ko-kàng, kē-pîⁿ, ko-tshiok, ke-pîⁿ, ko-pîⁿ); M̄ koh bīn-téng soah pheng-chòe Kóng-tûng-chhu̍k Thûng-sin, kap lán Pe̍h-ōe-jī tiâu-hû ū saⁿ-sâng ê só͘-chai tī tiāu-lūi (tone category, che gō͘ jī hun-piat sī tha̍k im-sióng, im-piâⁿ, iông-ji̍p, im-piâⁿ, im-khù). Tong-jiân mā ē ū chi̍t kóa lē-gōa, phì-lūn-kóng 理 chit jī tī lán Tâi-oân-ōe sī tha̍k-chòe im-sióng, m̄ koh Kheh-gí to-sò͘ khiuⁿ-kháu lóng sī tha̍k-chòe im-piâⁿ, tī Pha̍k-fà-sṳ̀ sī pheng-chòe li.

Lēng-gōa, 原 tī bīn-téng sī pheng-chòe nyân (Chit-kú sī pheng-chòe ngièn); 所在 sī pheng-chòe só-tshài (Chit-kú sī pheng-chòe só-chhai). M̄ koh góa kám-kak choai lóng sī pheng-hoat pō͘-hūn ê chha-piat, bô sáⁿ hó kám-kak koài-kî--ê.

M̄ koh kè-sio̍k tha̍k--lo̍h-khì liáu-āu soah koh hoat-hiān, káⁿ-nā liân khiuⁿ-kháu lóng chham lán chit-kú ê Pha̍k-fà-sṳ̀ ū cheng-chha. Phì-lūn-kóng 治 pheng-chòe chhì (Chit-kú sī pheng-chòe chhṳ, hoān-sè m̄ sī Sù-koān-khiuⁿ?); 會友 sī pheng-chòe fùi-yu (Chit-kú sī pheng-chòe fi-yû, hoān-sè m̄ sī Sù-koān-khiuⁿ?); 位 sī pheng-chòe (Chit-kú sī pheng-chòe vi, hiông-hiông koh pìⁿ-chòe Sù-koān-khiuⁿ?); 任 sī pheng-chòe yìm (Chit-kú sī pheng-chòe yìm, iáu-sī Sù-koān-khiuⁿ?). A̍h-nā koh lâi--leh? Góa chhē bô bûn-pún bīn-téng ū /ʒ/ siaⁿ-bú, góa siūⁿ chit phiⁿ eng-kai mā m̄ sī siá Hái-lo̍k-khiuⁿ chiah tio̍h.

Koh lâi iáu-ū siaⁿ-bú ê būn-tê. CH- / CHH- / SH- kap TS- / TSH- / S-, choai káⁿ-nā sī nn̄g cho͘ bô-sâng ê siaⁿ-bú. Phì-lūn-kóng 庄 sī pheng-chòe tsong (Chit-kú sī pheng-chòe chông); 長老 ê 長 sī pheng-chòe chóng; 信 sī pheng-chòe sìn (Chit-kú sī pheng-chòe sin); 設 sī pheng-chòe shat (Chit-kú sī pheng-chòe sat). Choai jī ê siaⁿ-bú tī Sù-koān-khiuⁿ sī bô leh hun--ê, m̄ koh kî-thaⁿ ê khiuⁿ-kháu tio̍h ū chha--lo͘h. Ōe koh kóng--tò-lâi, 庄 kap 長 nn̄g jī ê siaⁿ-bú tī Sù-koān-khiuⁿ sâng-khoán tha̍k-chòe /ʦ/, tī pa̍t-jiah khiuⁿ-kháu soah ū /ʦ/ kap /ʧ/ ê cheng-chha; 信 kap 設 nn̄g jī ê siaⁿ-bú tī Sù-koān-khiuⁿ sâng-khoán tha̍k-chòe /s/, tī pa̍t-jiah khiuⁿ-kháu soah ū /s/ kap /ʃ/ ê cheng-chha.

Í-siōng ū chi̍t kóa te̍k-sèng hō͘ góa siūⁿ-tio̍h Oa̍t-tang ê Pha̍k-fà-sṳ̀, he mā ū bat thoân-lâi kàu lán Tâi-oân, m̄ koh kòe-thêng bô jōa kú-tn̂g, liân hit-kú ê kàu-hōe mā bô chiap-siū chit hāng kiàn-gī, jî-chhiáⁿ góa kò-jîn tùi Kheh-gí ê lí-kái mā chin iú-hān, bô sáⁿ khak-tēng kóng che kám sī Oa̍t-tang ê Pha̍k-fà-sṳ̀, mā m̄ chai chit phiⁿ bûn-pún sī ēng sáⁿ-mih khoán ê khiuⁿ-kháu lâi su-siá. Chit-jiah nā ū lâng chai-iáⁿ choai ê pōe-kéng sī siⁿ-chòe án-chóaⁿ, mâ-hoân lán tòa ē-kha lâu-ōe pun-tiuⁿ hō͘ ta̍k-ke chai, hui-siông kám-un! Chu-liāu chhē chin kú lóng sa bô...

(Haih... Tàu-té Kóng-tung-chhu̍k Thong-sìn chit ê choan-lân tio̍h kàu tang-sî chiah ē-ēng-tit chhan-chhiūⁿ kî-thaⁿ ê Tâi-oân-ōe bûn-hiàn sâng-khoán bûn-pún-hòa, lâi thang hō͘ ta̍k-ke tha̍k-māi--leh...)

8 Likes

Koan-hē chit-ê choan-nôa, sió-tī bat hoat-piáu 2 phiⁿ sió-lūn thàm-thó, ē-thang chham-khó:

邱智偉、吳中杰,2022,〈臺灣教會公報〈廣東族通信〉專欄 KE 語言學價值 LÂU 文體風格初探〉2022 第十二屆客家文化與發展學術研討會論文集,頁 285-301。

邱智偉,2022〈再論《台灣教會公報》〈廣東族通信〉專欄 KE 語言學價值 LÂU 文體風格〉原發表於第22屆『客家研究』研究生學術論文研討會。

Lūn kó͘-chá Kheh-ōe Pe̍h-ōe-jī kap tong-kim pán-pún ê cheng-chha, ē-thang chham-khó sió-tī chit phiⁿ sió-lūn:

http://ghk.nctu.edu.tw/issueArticle.asp?P_No=55&CA_ID=586

1 Likes

(San-tî, hôe m̄-tio̍h--khì)

Thâu nn̄g phiⁿ kám ē-sái su-sìn--góa? Kám-un!