無連劃个台羅文–Tâiwânbûn

無連劃个台羅文–Tâiwânbûn

台羅文發展到今,有兩大系統:白話字佮臺羅。兩款攏需要寫一卡車連劃。

寫在來孤字(word)个時擱會用得。翻譯外來語个時,真正感覺足夯枷。

有一寡儂叫是直接無寫連劃就會用得,煞毋知問題一大堆。

我感覺台羅文若卜現代化,一定愛共連劃擲掉。

Tâiwânbûn个修訂是以白話字為主,臺羅為輔。

擱有參考著一寡仔語言學者个資料。(大部份是洪惟仁先生个)

Tâiwânbûn佮POJ佇拼法上袂互相衝突。臺羅咧制定个時,嘛有這項堅持。所以看有POJ佮臺羅个儂,應該攏看有Tâiwânbûn。

聲母:
p/t/k/ch(=ts), +h(=送氣)
b/l/g/j(=dz)
m/n/ng(=ŋ)
s/h, 無(=ʔ-)
w-/y-(=u-/i-)

韻母:o>a>e>o͘(=ôo=ɔ)>i=u>n̂g>m
-ⁿ(=-nn=鼻音)
(i, u同齊出現个時,調符標佇後者[主要元音]頂)

韻尾:
-m/-n/-ng/-b/-d/-g/-q(=-ʔ)

聲調:
a/á/à/ab/â/ā/a̍b(=1234578)
a̋/·(=9輕)

隔音節:'
外來語:f/v/r/z, x
腔口:
êr/âe(=ə/æ)
(z/yî/ôr/êe=z/ɨ/ɣ/ɛ)
ǎ(=6)

(括號內个是替代寫法、國際音標、作用、單一字母地方腔,正寫法袂有)

範例:
Yシャツ wa̋isiadchuq
日夜 ji̍dyā
墓仔埔 bōng'ápo͘
阿啄仔 atog'á
私立个 suli̍b·ê
捌貨 badhuè
屎礐仔 sáiha̍gá
煞心 saqⁿsim
蟯蟯趖 ngia̍uqngia̍uqsô
台灣話 Tâiwânwē
山伯英台 Sanpheg-Engtâi
坐過來一寡 chē kuè·lâi ·chi̍d·kuá
無連劃个 bô-liânwe̍q·ê

修改个部份:
1.u/i為音節聲母時,改寫做w/y
2.入聲-p/-t/-k/-h變做-b/-d/-g/-q
3.輕聲:·
4.隔音節符號:'
5.韻母調符位置照排:o>a>e>o͘>i=u>n̂g>m
6.外來語:f/v/r/z (對應仝字母IPA)
7.地方腔:êr/âe(=ə/æ)
(z/yî/ôr/êe=z/ɨ/ɣ/ɛ)
8.特定聲韻寫法:ian/iad, eng/eg, ua/ue
9.連孤字:-

修改个解說:
1.較好辨認音節起頭,會當減足濟隔音節符號个使用。
2.卜共連劃擲掉上重要个一步。高本漢觀察著漢語个入聲實際上是無聲除阻个濁窒音。洪惟仁先生嘛有研究過這。遐个直接無寫連劃个儂,定定佇遮共音創毋著去。
3.美觀。雙連劃lòlòtn̂g。
4.台灣話韻尾濟,猶是需要符號來隔音節。
5.考慮著介音、雙韻母、三韻母、雙字母韻母、葫蘆點了後決定个。
6 無用著个字母就留予外來語音。
7.單一字母个仝音位、無仝聲音,佇正寫法窮實無需要出現。毋過考慮著有儂足想卜寫出腔口,猶是創造矣拼法。
8.除了ua/ue外,以傳統拼法為主。o這个字母,這滿表示有四款音。我認為會對學習者造成困擾。
9.真正是連字符。

對舊年11月以來,我那研究那書寫,那書寫那修改。這是上尾个結果。我認為已經會當進入實用階段。

請逐家做伙來試寫看覓。有意見就來討論。

莫擱共台羅文夯枷,免擱做漢字个音標。

予台語文真正自由。

以上。

(嘛有客話文个版本喔!毋過差一點仔才會完成。客話个資料實在揣無QQ)

推特連結:

4 Likes

Why?

Pe̍h-ōe-jī thoân-sêng 100 gōa tang, hō͘ Tiong-kok chèng-hú kìm tiāu. Āu-lâi thang siá, soah ta̍k-ke í-keng lóng bē hiáu. Koh soah ·lo̍h ū kúi nā pah lâng (pau-koat Tiong-kok chèng-hú) koh beh têng lâi chhòng ka-tī ê bûn-jī.

Chin bô chhái.

Góa ka-tī ē khòaⁿ hoat: kè-sio̍k sak goân-té ê Lô-má-jī (Pe̍h-ōe-jī), chit-má bô ài khó-lū kî-thaⁿ ê. Lô-má-jī nā phó͘-ki̍p-hòa, ta̍k-ke kám-kak bô kàu hó, ài ōaⁿ, án-ne tō lâi thó-lūn. Chit-má beh thó-lūn kan-na sī teh kā lâng gō͘-hōe, loān ·khì, hō͘ in chi̍t ê chiâⁿ hó "bô ài o̍h, siuⁿ ho̍k-cha̍p, lāi-té ê lâng mā lóng bô it-tì" ê chioh kháu niâ.

Chū-iû sī bô m̄ tio̍h. Khòaⁿ lí beh the̍h chū-iû lâi hun-lia̍t sak Tâi-bûn ê lêng-le̍k, ā sī thoân-kiat ·khiài tâng-chê hiòng chiân kiâⁿ.

(Tī Chia̍h pá ·bē chia chāi lí siá, che sī bô būn-tê, m̄ koh góa mā ài kóng góa tùi chit khoán hiān-siōng ê siūⁿ-hoat.)

8 Likes

Why not?

Guá tiō mn̄g lí, liânwe̍q sīm̄sī chiog giâkê? Bêngbêng chaiyáⁿ ū būntê, koq bēsái hō͘ lâng siukái.

Tiōsī inwī chidmá Tâigíbûn yáubuē phó͘ki̍b-huà, chiaq ū kihuē chò chi̍d pái siukái hō͘ hó. Nābô, lí chidmá kóng beq kā Engbûn kui·ê siukái-chò chinchiàⁿ·ê phengim bûnjī khuàⁿmāi, khuàⁿ siáng beq chhab ·lí.

Beq o̍q sin·ê gíbûn lóng sī ài khò katī. Bô siūⁿbeq o̍q ·ê lâng, lí ánchuáⁿ chò to bôhāu.

Thuânkiad...che siáⁿmi̍q líyû. Lí mā ēsái thuânkiad lâi guá chia ·aq.

Guá kóng si̍dchāi·ê, púnthó͘ gígíân-kài yu'guân sī biq tī kāng'unchân kheqsio niâ.

Tongjiân, siūⁿbeq kèsio̍g siá chi̍d-tho͘lákhuq liânwe̍q, kèsio̍g kā guālâigí thiaq kaq bēkhuàⁿkháu, māsī chāilâng suánte̍g.

Nā Tâi-bûn piàn-chó Eng-bûn ê chōng-hóng, kin-pún mā bô su-iàu kái, ta̍k-ke mā ē kho̍k-kho̍k-á khì o̍h khì ēng. Nā kái mā m̄-sī it-poaⁿ-lâng ē hoat-kak, khó-lêng kòe jī, saⁿ-cha̍p tang liáu-āu ha̍k-chiá chiah ē hoat-hiān gí-giân chū-jiân ê ián-hòa. Koh-chài, m̄-sī chin-chiàⁿ ê pheng-im bûn-jī ē án-chóaⁿ?

Chāi góa khòaⁿ, "chhōe chi̍t-ê bô khiàm-tiám ê bûn-jī hē-thóng thang siá Tâi-gí" m̄-sī siá Tâi-bûn ê bo̍k-te̍k, "hō͘ Tâi-gí, Tâi-bûn kè-sio̍k ū lâng ēng, ū chèng-siông gí-giân ê kong-lêng" chiah sī. Beh ta̍t-sêng chit-ê bo̍k-phiau, gí-liāu to̍h siōng ū-la̍t ê chèng-bêng. Góa kám-kak "Chia̍h pá ·bē" to̍h-sī chiâⁿ hó ê khoân-kéng, hō͘ bô-kâng bûn-jī hē-thóng thang chhì-giām, pí-phēng. Khòaⁿ tó chi̍t phài ū châi-tiāu siá khah chē, khah kóng, khah chhim.

Góa chit-má kám-kak Pe̍h-ōe-jī gí-liāu hong-hù ê hó-chhù, iâⁿ-kòe i ê khiàm-tiám chin chē. M̄-koh góa mā m̄-káⁿ pó-chèng góa chit-chióng siūⁿ-hoat éng-oán bē piàn. Lí to̍h án-ne kè-sio̍k siá ·loeh. Sú-iōng-chiá kám-kak hó, to̍h ē khòaⁿ-iūⁿ tòe lí ēng.

7 Likes

Hid chad wē sī huêtab A'ióng, phó͘ki̍bhuà liáuāu koq lâi siukái sī bôkhólêng·ê tāichì. M̄sī chinchiàⁿ beq siukái Engbûn ê ìsù.

Chi̍t ê bûnjī hēthóng, ài keng kòe chiok kú tn̂g ê "chhì giām" chiah chai iáⁿ kám ū būntê. Pe̍hōe jī thoân sêng kàu chitmá tō sī i "hó iōng" ê chèngkù.

Kithaⁿ gígiân lóng ū hoattō͘ ta̍uhta̍uhá kái chìn. Tekgí, Enggí, Hoatgí, Oa̍mlámgí, Ji̍tgí, Hângí.... lóng bat ū "spelling reform" ê ūntōng. M̄ koh in chò reform ê sîchūn, ta̍kke lóng íkeng bat jī, chai iáⁿ in goânté bûn jī ê būntê chhut tī tó ūi.

Lí ê "chìnpō͘" Lômájī pánpún bô kúi ê lâng ē hiáu, bô kúi tiuⁿ bûn teh súiōng. Séng liân oe̍h mā hó (ná góa chitmá teh siá ê chit phiⁿ), m̄ koh kithaⁿ ê "improvements" kám ū iáⁿ khah hó? In ūi bô le̍ksú ê chèngkù, lán ài sêngjīn "bô lâng chai" ê sūsi̍t. Tō sǹg kóng ū iáⁿ, iugoân bô lâng chai.

Thoânkiat tongjiân ài khòaⁿ tó ūi ê "khólêngsèng" siōng koân, siōng chē lâng ē chiapsiū. Hunlia̍t, koh kóng "thoânkiat lâi góa chia", che tàuté sī siáⁿ ìsù? Bêngbêng Pe̍hōejī sī siōng kú tn̂g, siōng chē lâng teh ēng ê hēthóng.

Góa m̄ sī kóng Pe̍hōejī sī "lísióng" ê. Góa mā ū kúi nā hāng bô kah ì ê só͘chāi. Che lóng bŏa kín. Seng phó͘kip chiah koh kóng. Siōng bô, Pe̍hōejī ū le̍ksú chèngkù hō͘ lán chai iáⁿ kóng "at least it's good enough."

(Lí nā kanna bô ài siá liân oe̍h, mā ē sái siá Pe̍hōejī, só͘í "in and of itself" m̄ sī líiû...)

4 Likes

100% tông-ì.

M̄ koán tó chi̍t thò, Tâi-bûn siōng khiám ê sī lâng, m̄ sī "kong-lêng".

Pe̍h-ōe-jī í-keng sǹg "feature complete & production ready". Ùi 100 tang chêng í-keng án-ne. 5~60 tang chêng hō͘ Tiong-kok chèng-hú kìm tiāu, èng-kai mā sī chin hó ê chèng-kù hō͘ lán chai-iáⁿ Pe̍h-ōe-jī ū iáⁿ hó iōng. (Tiong-kok bô ài ê, góa tiō ài, phín-chit it-tēng bē bái.)

9 Likes

Guá tiōsī katī chhìgiām chiog chè pái liáuāu, kámkag chhuē bē chhud sin·ê būntê, chiaq lâi chia chhiáⁿ ta̍gke chòhué lâi chhì.

Nāsī chió lâng ēng ētàng tòngchò mài thuisag ê líyû, lí koq thuikóng siáⁿmi̍q Tâigíbûn?

Lí chidkhuán ti̍dchiab bô siá liânwe̍q ê siáhuad, khêngsi̍d ū chiog chè būntê. Guá tiō íkeng chhì·kuè chiaq chaiyáⁿ.

POJ tī le̍gsú-siōng māsī ti̍dti̍d ū siukái. POJ ê le̍gsú guá huisiông chuntiōng. Che tiōsī wīsiáⁿmi̍q guá ê bûnjī hēthóng bô kab POJ siong chhiongtu̍d·ê siadkè.

Chhéng-kàu chi̍t ē, kám ū chheh? Sû-tián? Pò-chóa? Cha̍p-chì? Kám ū le̍k-sú ê sú-iōng kì-lo̍k thang khòaⁿ, liáu-kái lí ê siá-hoat sī hó ā m̄ hó?

Góa kóng thoân-kiat, m̄ sī bô beh sak. Chhiáⁿ mài gō͘-hōe kā chi̍t nn̄g hāng sio-lām.

Án ne góa ū lēng gōa chi̍t ê phiat pō͘ lí ē sái chhì khòaⁿ māi: liân oe̍h lóng m̄ bián siá. Kî si̍t góa khòaⁿ lóng bô liân oe̍h ê Pe̍h ōe jī sī siōng hó sè ê hong sek. Góa mā ū chò "chiok chē" chhì giām. Tú hó kap lí ê siá hoat tiān tò péng. Án ne góa kám koh ài hun lia̍t, chhui sak góa ka tī ê hē thóng? :roll_eyes:

1 Likes

POJ hō͘ huadbêng ê tē-id kang tiō ū chheq? Ū sûtián? Ū pòchuá? Ū cha̍bchì? POJ māsī lâng huadbêng liáuāu khò kàuhuē ê le̍gliōng thuisag ·ê.

Lí nā bô liáu-kái chit kù ōe:

Góa mā bô hoat-tō͘.

Ka-iû.

1 Likes

Kong-lêng to̍h sī bûn-hiàn khí-chō ·ê, ēng lâi siá siáⁿ to̍h ū siáⁿ-khoán ê kong-lêng ·lo. Kóng "khiàm ê sī lâng" mā tio̍h, khiàm lâng lâi siá hiān-tāi gí-liāu.

Ē-hiáu siá ê lâng kám-ū hiah chió? Góa kám-kak bē-chió lâng sī bô koàn-sì siá, só͘-tì m̄-káⁿ siá. Góa khah m̄-kiaⁿ kiàn-siàu, jīn-chin o̍h iáu bô chi̍t tang to̍h siá chi̍t-tōa-tui hùi-ōe...M̄-koh kiān-khong ū oa̍h-la̍t ê gí-giân pún-chiâⁿ to̍h ē án-ne, m̄-sī ta̍k-ke lóng sī gâu-lâng, siá kóa hùi-ōe ná-ū iàu-kín. Jî-chhiáⁿ, ū chi̍t-ê gí-giân kàu-ha̍k ê lí-lūn, chin khòaⁿ-tāng "comprehensible input", góa siūⁿ ta̍k-ke o̍h gí-giân ê comprehensible input èng-kai mā bô-tiāⁿ-tio̍h lóng sī chèng-keng ê keng-tián bûn-ha̍k ia̍h-sī ha̍k-su̍t bûn-hiàn.

Góa ka-tī khòaⁿ bûn-pún kài tāng, in-ūi he chiah ē-tàng chiâⁿ-chò Chhòa Pôe-hóe só͘ kóng "tì-sek ê chhng-khò͘", "lâng ê sim-koaⁿ saⁿ kau-pôe ê mn̂g-lō͘". Pe̍h-ōe-jī hoat-tián kàu-taⁿ í-keng chin ún-kiāⁿ, ū châi-tiāu ho̍k-bū gí-giân, to̍h sǹg kóng ū kóa khiàm-tiám, góa iû-goân kám-kak kín-kín kā "chhng-khò͘" té kah khah pá-tīⁿ siōng iàu-kín.

8 Likes

Góa bô ài án-ne siá. Tn̄g-sû pìⁿ chò tho̍k-chiá ê khang-khòe, NLP koh ài chhú-lí tn̄g-sû, bô thong.

2 Likes

Chhiáⁿ mn̄g, lí teh kóng ōe ê sî chūn kám ū kā liân oe̍h kóng ·chhut ·lâi? Tong jiân nā beh kóng "iáu bô koàn sì khòaⁿ", che sī lēng gōa chi̍t chân tāi chì.

Nā kóng NLP, tû khí lí sī NLP choan ka, bat gián kiù chit khoán būn tê, hoat hiān tio̍h làng khang ū iáⁿ bô thong, góa siong sìn ū hoat tō͘ chhú lí. Jî chhiáⁿ chiàu góa ka tī chò NLP ê keng giām góa siūⁿ èng kai chha bô gōa chē. Oa̍t Lâm Gí ê NLP í keng kap kî thaⁿ chú liû gí giân chha put to, ah in lóng bô liân oe̍h.

M̄ koh, lí siá ê tú hó hō͘ @EgLiongkun khòaⁿ tio̍h, ū lâng kóng "góa ê hē thóng khah hó", ah liâm mi tō ū hoán tùi ê siaⁿ cháu ·chhut ·lâi.

Chôaⁿ, lán lóng ài lio̍h-á compromise, chiah ū "thoân-kiat" ê ki-hōe.

2 Likes

Sin·ê mi̍qkiāⁿ ū lâng huántuì chin chèngsiông. Tâiwânwē ēng Lômájī susiá mā ū chiog chē lâng huántuì. Chiáⁿmn̄g lí kám'ū thuânkiad in?

Ūlâng siūⁿbeq káichìn TâiLôbûn, í guá lâi khuàⁿ, engkai ài huaⁿhí. Che tāipiáu khaisí ūlâng kuàì Tâiwânwē. Chidkhuán chengsîn chiaq hōchò "thuânkiad".

反對羅馬字个人、嗎會使用漢字。汝無注意着我做个物件「羅漢」二種朗有?像者「食飽未」着有啞 :slight_smile:

4 Likes

He sī A ióng ·á lâng bē bái, siu ióng hó, beh kā lí hó lé á kái soeh kui po͘. Lí hit thò sáⁿ mih siâu Tâiwânbûn to̍h sī lí ko͘ mn̂g to̍k chhī, bô siā hōe ki chhó͘, beh siá chò lí khì siá, bô lâng beh kā lí tòng, góa katī siá chit khoán bô liân ōe ê POJ, mā m̄ bat kà lâng ài tòe góa siá án.

2 Likes

拄參加即个社區,先簡單講一下:我嘛佮意莫用連劃个羅馬字。

1 Likes

Ah chioh-mn̄g lán chit-má sī kóng tó chi̍t thò? Siá Hàn-jī tō m̄ chai kóng tó chi̍t ê...

Also - hoan-gêng! XD

Note that OP already wrote this in the very first paragraph, and you didn't answer the question about the -h (which you "wrongly" write -q, while criticizing -ptk for exactly the same reason -- oooops :rofl::rofl::rofl:)

1 Likes